พิมพ์หน้านี้ - ฤาจะสิ้นสุดความเป็นสถาบันการศึกษาสายศิลปะที่เก่าแก่ของไทย

ฤาจะสิ้นสุดความเป็นสถาบันการศึกษาสายศิลปะที่เก่าแก่ของไทย?เสียแล้วหรือ ?[1]

ประวิตร โหรา[2]

สถาบันการศึกษาในระดับอุดมศึกษาในปัจจุบันและอนาคตนั้น มีความจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องมีการปฏิรูปการจัดการบริหาร การผลิตและการจัดการศึกษา ให้สามารถแข่งขันกับคู่แข่งขันในตลาดผู้บริโภคสินค้า ซึ่งอาจจะถือได้ว่ายุคนี้เป็นยุคของทุนนิยมแข่งขัน (Capitalism) ที่โรงงานอุตสาหกรรมหรือผู้ผลิตสินค้าจำเป็นที่จะต้องผลิตสินค้าให้ได้คุณภาพดีที่สุด ต้นทุนต่ำที่สุดและราคาถูกที่สุด เพื่อแย่งชิงหรือผูกใจผู้ซื้อให้สนใจในสินค้าของตน ทั้งนี้เพราะแนวคิดของหลักการทุนนิยมนั้น เน้นและให้ความสำคัญอยู่ที่ผู้ซื้อหรือผู้บริโภคเป็นสำคัญ และปล่อยให้กลไกทางการตลาดเป็นตัวกำหนดหรือเป็นตัวควบคุมความต้องการ ทั้งความต้องการซื้อ (Demand) และความต้องการหรือความต้องการขาย (Supply) ดังนั้น เมื่อสินค้าในตลาดที่มีลักษณะคล้ายคลึงกัน คุณภาพใกล้เคียงกันหรือสามารถใช้บริโภคเพื่อทดแทนกันได้ มีให้สามารถเลือกซื้อ เลือกใช้บริการ และเลือกบริโภคตามความต้องการหรือตามความเหมาะสมแก่อัตภาพทางเศรษฐกิจ
จากแนวทางการปฏิรูปการศึกษาแห่งชาติ ตามพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ ปีพุทธศักราช 2542 ได้กำหนดแนวคิดไว้ว่า สถาบันการศึกษาต่าง ๆ ที่จัดการศึกษาในระดับอุดมศึกษาจะถูกรวบและรวมกันอยู่ในกรมอุดมศึกษาที่เดียว สิ่งที่ตามมาก็คือ การเกิดภาวะการล้นตลาดของสินค้า (โดยเฉพาะสถาบันการศึกษาที่มีการจัดการเรียนการสอนทางสายศิลปกรรม เป็นต้น) ทำให้ผู้บริโภคสามารถที่จะเลือกซื้อหรือเลือกใช้บริการตามความต้องการได้อย่างมากมาย อันได้แก่ มหาวิทยาลัยของรัฐและในกำกับของรัฐต่างๆ มหาวิทยาลัยเอกชน สถาบันเทคโนโลยีราชมงคล สถาบันราชภัฏ ตลอดจนสถาบันการศึกษาของกรมอาชีวศึกษาต่างๆ ที่พยายามสร้างหรือขยายโอกาสให้แก่ตัวเอง (หนีจากสภาพเดิมที่เป็นอยู่) ซึ่งปฏิกิริยาหรือภาพที่แสดงออกมาของสถาบันการศึกษาต่าง ๆ ต่อพระราชบัญญัติการศึกษาและแนวทางในการปฏิรูปการศึกษาของชาติก็คือ การนำเอาระบบการประกันคุณภาพแบบต่าง ๆ มาใช้ในการควบคุม การพัฒนา และการจัดการในสถานศึกษา ตลอดจนการนำเอากลยุทธหรือยุทธวิธีต่าง ๆ มาใช้ เพื่อการแข่งขัน การเอาชนะ การได้เปรียบ การประชาสัมพันธ์ และการเร้าหรือการผูกใจให้ผู้บริโภคสนใจที่จะซื้อบริการของสถานศึกษาของตน อันได้แก่ การสร้างหรือขยายวิทยาเขต (Campus) ย่อยๆ ลงไปในพื้นที่ต่างๆ ในต่างจังหวัดหรือในภาคต่างๆ ของประเทศ เพื่อเจาะตลาดหรือให้เข้าถึงผู้บริโภคได้ง่าย การสร้างและขยายทางเลือกในการเข้าศึกษาสาขาวิชาต่างๆ ให้มากขึ้น ทั้งนี้ เพื่อเร้าหรือสนองตอบต่อความต้องการของผู้บริโภค โดยเน้นถึงศักดิ์และสิทธิ์ว่าเท่าเทียมกันกับการได้ศึกษา ณ สถาบันการศึกษาต้นสังกัด (Main Campus) ยกตัวอย่างเช่น สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ มหาวิยาลัยเกษตรศาสตร์ และสถาบันราชภัฏต่างๆ ที่ไปเปิดวิทยาเขตย่อยตามพื้นที่ต่างๆ ในเขตกรุงเทพมหานครและตามต่างจังหวัด ฯลฯ ตลอดจนการเปิดการเรียนการสอนในภาคค่ำและภาคพิเศษเฉพาะวันเสาร์อาทิตย์ เพื่อหาลูกค้า (ผู้บริโภคการบริการ)
สถาบันเทคโนโลยีราชมงคลเป็นสถาบันการศึกษาในระดับอุดมศึกษาอีกแห่งหนึ่ง ที่ได้รับผลกระทบอย่างมากมายจากการเปลี่ยนแปลงในครั้งนี้ (พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ) โดยเฉพาะการที่อาจจะต้องออกจากระบบราชการ (อยู่ในการกำกับดูแลของรัฐ) ให้ไปบริหารจัดการกิจกรรมต่างๆ ด้วยตนเอง โดยเฉพาะการแสวงหารายได้และการบริหารจัดการงบประมาณต่างๆ ซึ่งรายได้บางส่วนจะได้รับการสนับสนุนจากภาครัฐ และในบางส่วนจะได้จากการแสวงหารายได้จากการใช้ทรัพยากรต่างๆ ที่มีอยู่ให้เกิดประโยชน์สูงสุด (มีสภาพที่จะต้องเลี้ยงดูตนเอง) ดังนั้น สิ่งหนึ่งที่ศูนย์กลางสถาบันเทคโนโลยีราชมงคล วิทยาเขตคลอง 6 จังหวัดปทุมธานี จึงได้มองเห็นสภาพของการเป็นเตี้ยอุ้มค่อมของตนเองว่า หากจะต้องออกไปแข่งขันกับคู่แข่งขันอื่นๆ ในตลาดเสรี การที่จะอุ้มวิทยาเขตย่อยต่างๆ เอาไว้อย่างปัจจุบัน (พ.ศ. 2544) ปัญหาต่างๆ ก็จะตกกระทบโดยตรงแก่ตน (สถาบันฯ) ได้แก่ 1) การจัดสรรงบประมาณที่ต้องมีการแจกจ่าย และการกระจายไปตามความต้องการและความเหมาะสมแก่วิทยาเขตต่างๆ (ที่มีสภาพเสมือนลูกนกที่กำลังโตถึง 40 กว่าวิทยาเขต แต่โตไม่เท่าเทียมกัน หิวอยู่เรื่อยๆ และมีบางตัวที่พร้อมจะบินออกจากรัง ตัวอย่างเช่น วิทยาเขตเทคนิคกรุงเทพ วิทยาเขตขอนแก่น และวิทยาเขตภาคพายัพ เป็นต้น) การแสวงหางบประมาณและผลประโยชน์ต่างๆ จึงไม่สามารถบริหารจัดการงบประมาณ การบริหารทรัพยากร การจัดการศึกษา ตลอดจนการพัฒนาทางด้านวัตถุต่างๆ ได้อย่างเต็มเม็ดเต็มหน่วย 2) การเกิดการแข่งขันเพื่อแย่งชิงลูกค้าหรือผู้บริโภคกันเองระหว่างวิทยาเขตต่างๆ และกับศูนย์กลางสถาบันฯ (สำหรับศูนย์กลางสถาบันฯ มีศักยภาพและมีความพร้อมที่สมบรูณ์เป็นอย่างมากที่สุดในขณะนี้ สำหรับการบริหาร การให้บริการและการจัดการศึกษา เพราะมีทรัพยากรบุคคลที่พร้อม มีคณะวิชาต่างๆ ให้ลูกค้าเลือกใช้บริการได้อย่างเพียงพอตามหลักการการจัดตั้งสถานศึกษาในระดับอุดมศึกษา ที่ต้องมีคณะวิชาที่จัดการเรียนการสอนอย่างน้อย 5 คณะวิชา มีอาคารสถานที่และสิ่งอำนวยความสะดวกทางการศึกษาที่ใช้สนับสนุนต่างๆ ซึ่งพร้อมจะยืนอยู่ได้อย่างโดดเดี่ยวและมั่นคง) เพื่อการหลีกหนีสภาพเตี้ยอุ้มค่อม วิธีการหนึ่งคือการผลักให้วิทยาเขตลูกๆ ออกจากรัง ให้ไปเผชิญโลกด้วยตนเอง โดยการร่างพระราชบัญญัติสถาบันฯ และนำเสนอแนวคิดให้มีการรวมวิทยาเขตต่างๆ ที่สามารถร่วมกันได้ หรือมีแนวคิดหรือแนวทางเดียวกันเข้าด้วยกัน ดูแลและบริหารจัดการต่างๆ กันเอง โดยประโยชน์ต่างๆ ที่เริ่มต้นกันมาอาจถูกแปลสภาพเป็นของสถาบันฯ (ระวังการจัดทำโครงการต่างๆ แผนการสอน โครงการสอน หรือแม้แต่แบบเรียน CAI ต่างๆ นั้น ลิขสิทธิ์และผลประโยชน์จะตกเป็นของใครครับ?? เพราะทั้งนี้ทั้งนั้น การดำเนินการต่างๆ เหล่านี้ วิทยาเขตต่างๆ ตลอดจนบุคลากรทางการศึกษาที่ได้พัฒนาขึ้นหรือถูกหลอกให้พัฒนาขึ้น จำเป็นจะต้องยืนอยู่บนฐานสนับสนุนของสถาบันฯ เท่านั้นในขณะนี้ แล้วถ้าออกนอกระบบสิทธิประโยชน์ต่างๆ จะเป็นของใคร?ใครยืนยันหลักการรองรับที่ชัดเจนได้ครับ) แต่แปลกประหลาดตรงที่ยังคงให้อยู่ภายใต้อาณัติหรือเป็นอาณานิคม (Territory) ของศูนย์กลางสถาบันฯ ทำตัวเป็นเด็กดี (Good Boy) ได้น่ารักกันจังเลย ?ดูแล้วมันก็แปลกดีนะครับ
ในการนำเสนอรูปแบบของการรวมวิทยาเขตต่างๆ ในวันลงประชามติและประชาพิจารณ์พระราชบัญญัติสถาบันเทคโนโลยีราชมงคลนั้น วิทยาเขตเพาะช่างที่ถูกเสนอให้มีการรวมกับวิทยาเขตจักรวรรด์และวิทยาเขตสุพรรณบุรี (แนวคิดคล้ายแบบนี้ผู้เขียนเคยกล่าวไว้ครั้งหนึ่งแล้ว เมื่อคราวที่ไปสัมมนาที่ชะอำ (พ.ศ. 2543) ว่า พระราชบัญญัติสถาบันฯ จะก่อให้เกิดสถาบันเทคโนโลยีราชมงคลย่อยๆ ที่เป็นการรวมตัวกันของวิทยาเขตย่อยหลายวิทยาเขตเข้าด้วยกัน) ท่านทั้งหลาย (ผู้เข้าร่วมประชาพิจารณ์) ได้รับรู้หรือร้อนรนบ้างไหมว่า การเปลี่ยนแปลงที่ยิ่งใหญ่และการสิ้นสุดกำลังจะเกิดขึ้น นั่นคือ การเกิดอาณานิคม (Territory) แบบใหม่ขึ้น ซึ่งมีการจัดการเรียนการสอนเป็นคณะวิชาที่มีความเป็นสากลสมบูรณ์มาก มีคณะวิชาต่าง ๆ อย่างน้อย 7 คณะวิชา อันได้แก่ คณะเกษตร คณะวิศวกรรม คณะบริหาร คณะบัญชี คณะเศษรฐศาสตร์ คณะศิลปกรรม และคณะศิลปศาสตร์ ซึ่งถ้ามองในภาพของการได้ประโยชน์จะพบว่า วิทยาเขตต่างๆ ไม่สามารถยืนได้ด้วยตนเอง ต้องเกื้อหนุนกัน เพื่อให้เกิดศักยภาพการเป็นสถาบันการศึกษาในระดับอุดมศึกษาที่สมบูรณ์ตามหลักการ ทำให้ 1) สามารถยืนอยู่ในสภาพของสถาบันอุดมศึกษาที่ขึ้นตรงกับการบริหารของกรมอุดมศึกษา (ขึ้นกับส่วนกลาง) 2) ไม่ต้องตกไปอยู่ภายใต้การควบคุมดูแลของการจัดการบริหารส่วนท้องถิ่น 3) เปิดรับหรือสามารถจัดการเรียนการสอนในระดับปริญญาตรีได้อย่างเป็นทางการ 4) การพัฒนาศักยภาพทางการจัดการศึกษา 5) พัฒนาศักยภาพทางวิชาการของบุคลากร ที่สามารถกระทำได้อย่างเปิดกว้าง (การพัฒนาตำแหน่งทางวิชาการ ผศ. , รศ.) 6) สูญเสียเกียรติประวัติอันยาวนานของตนไป ฯลฯ
สำหรับสถาบันเทคโนโลยีราชมงคล วิทยาเขตเพาะช่าง ซึ่งเป็นสถาบันการศึกษาสายศิลปะที่เก่าแก่ของไทย ที่ได้รับพระราชทานนามจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 (พ.ศ. 2456) นั้น อาจจะได้ผลกระทบกระเทือนอะไรบ้าง 1) เปลี่ยนชื่อสถาบันใหม่ จะใช้ชื่ออะไรดีล่ะ?ในเมื่อยังอยู่ภายใต้การเป็นอาณานิคม (Territory) จึงต้องปฏิบัติตามข้อกำหนดของสถาบันฯ 2) สามารถยืนอยู่ในสภาพของสถาบันอุดมศึกษาที่ขึ้นตรงกับการบริหารของกรมอุดมศึกษา (ขึ้นกับส่วนกลาง ไม่ต้องตกไปอยู่ในความดูแลของกรุงเทพมหานคร) อันนำไปสู่การเป็นวิทยาลัยชุมชน (Community College) 3) ไม่ต้องตกไปอยู่ภายใต้การควบคุมดูแลของการจัดการบริหารส่วนท้องถิ่น 4) เกิดคณะศิลปกรรมขึ้น โดยการรวมคณะวิชาต่างๆ ที่มีอยู่ในปัจจุบัน (พ.ศ. 2544) เข้าด้วยกัน แล้วแปลสภาพให้เป็นเพียงภาควิชาต่างๆ (ดูต้นแบบได้จากคณะศิลปกรรม ศูนย์กลางสถาบันฯ) 5) สามารถเปิดรับหรือสามารถจัดการเรียนการสอนในระดับปริญญาตรีได้อย่างเป็นทางการ 6) สามารถพัฒนาศักยภาพทางการจัดการศึกษา 7) สามารถพัฒนาศักยภาพทางวิชาการของบุคลากร ที่สามารถกระทำได้อย่างเปิดกว้าง (การพัฒนาตำแหน่งทางวิชาการ ผศ.,รศ.) และ 8) สูญเสียเกียรติประวัติอันยาวนานของตนไป ฯลฯ
ข้าพเจ้าในฐานะหลานศิลปหัตถกรรม จึงใคร่อยากเรียนถามมาด้วยใจเคารพ ถึงความรู้สึกและความคิดเห็นของท่าน?เหล่าศิษย์เพาะช่างทั้งหลาย แห่งสถาบันการศึกษาสายศิลปะที่เก่าแก่ของไทยว่า ท่านทั้งหลายยินยอมพร้อมใจกับสิ่งเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้นแล้วหรือ?? สำหรับในยุคของท่าน หรือจะหาแนวทางอะไรที่จะต่อสู้เพื่อผดุงไว้ซึ่งนามคำว่า ? เพาะช่าง ? ให้คงอยู่ต่อไป โดยเฉพาะสำหรับผู้ที่ไปประชาพิจารณ์พระราชบัญญัติราชมงคลครั้งที่ 1 (ร่างพระราชบัญญัติฯ) และครั้งที่ 2 ท่านคิดอะไรอยู่หรือไม่ได้คิด มองเห็นอะไรบ้างไหมหนอ

[1] เขียนขึ้นในช่วงที่กำลังจะมีการเปลี่ยนแปลงของสถาบันเทคโนโลยีราชมงคล. 2542-43.
[2] อาจารย์ประจำ สถาบันเทคโนโลยีราชมงคล วิทยาเขตเพาะช่าง. 2543.

:::CIVIC CLUB THAILAND:::

คุยคุ้ย Civic => Civic Club Cafe => ห้องนั่งเล่น => ข้อความที่เริ่มโดย: monotoneday ที่ 10 มกราคม 2007, 13:38:45